با توجه به مسن شدن جمعیت دنیا و افزایش نرخ حوادث و ابتلا به
بیماریهای مزمن متوسط آمار معلولین تا ۱۵%
جمعیت جهان برآورد می شود.
سرمایه گذاری و فعالیت های اجتماعی نهادهای مردمی و غیر دولتی در این زمینه شاخصه
توسعه و پیشرفت جوامع مجسوب می شوند لذا ساختار و نظام مدیریت تشکل ها و چرخه کسب
و کار آنان محور و مولفه موفقیت و کارآیی خیریه ها را تشکیل می دهند.
بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی هر هشت دقیقه یک کودک معلول
در جهان به دنیا می آید. حدود 500 میلیون معلول در جهان وجود دارند که 80 درصد
آنها درکشورهای جهان سوم ساکن هستند. همانگونه که گفته شد آمارهای جهانی نشان میدهد
15درصد از افراد هر جامعه معلول هستند که در ایران این آمار به بیش از 11 میلیون
نفر میرسد. سه درصد از این افراد دارای معلولیت شدید ویا خیلی شدید هستند که مراقبت
و نگهداری از آنها هزینههای گزافی را بر خانواده و جامعه تحمیل میکند و حدود 7
درصد معلولین ذهنی جامعه را افراد کم توان مرزی تشکیل می دهند که محدوده بهره هوشی
این افراد در جدول طبقهبندی بهره هوشی وکسلر از 70 تا 79 تعیین شده است. این افراد در طول
عمرخود میان مرز انسان های عادی و معلولین ذهنی قرار می گیرند. آنان آنقدر کم هوش
نیستند که در آسایشگاه نگهداری شوند و همچنین آنقدر باهوش نیستند که بتوان آنها را
آزاد و برای زندگی مستقل در جامعه بدون نظارت به آینده و سرنوشت سپرد. محدودیت
عملکردی در محیط های اجتماعی ونقص در عملکرد ذهنی مثل نارسایی و ناتوانی در
استدلال، حل مسئله، برنامه ریزی، تفکر انتزاعی، قضاوت و یادگیری تحصیلی باعث می
شود برخلاف افراد هم سن خود در شرایط عادی قادر به سازگاری و رقابت با محیط اطراف
خود نباشند. این طبقه افرادی آموزش پذیر و تربیت پذیر هستند از اینرو بنظر
می رسد که بهترین راه و روش درمان آنان از طریق افزایش میزان سازگاری و مهارت های اجتماعی
و ارتباطی آنها با محیط زندگی و تنظیم توقعات محیطی و سطح کارآیی این افراد در
خانواده و جامعه باشد.
تجربه نشان می دهد این افراد توانایی یادگیری اجتماعی، کسب
مهارت اجتماعی و شغلی در بزرگسالی را دارا می باشند. لذا امروزه بر خلاف شیوه سنتی
گذشته، فعالین اجتماعی در موسسات خیریه علاوه بر ارائه خدمات نگهداری و آسایشگاه داری
تلاش دارند با محوریت کارآفرینی اجتماعی بستر انتقال آنان از آسایشگاه و حضور
مستقل در اجتماع و خانواده را فراهم کنند.
با توجه به پیشرفت علوم و تکنولوژی و رشد دانائی بشر، اقبال و
توجه عمومی به احقاق حقوق انسانها و مخلوقات در جهان رشد روزافزون و چشمگیری به
خود گرفته است. امروزه احساس مسئولیت، داشتن دغدغه و سرمایه گذاری اجتماعی از شاخصهای
توسعه یافتگی و فعالیتی است که امنیت، رفاه اقتصادی، رشد فرهنگی و توسعه اجتماعی
را توسط بخش خصوصی، نهادها و سازمانهای جامعه مدنی افزایش می دهد . در ایران بیش از
14 هزار و 700 موسسه خیریه یا سازمانهای مردم نهاد ثبت شده مفاهیمی نظیر کار
داوطلبانه بدون چشمداشت مادی و احساس مسوولیت و تعهد در قبال معضلات و مشکلات
جامعه و افراد نیازمند ، فقیر و معلول را به ما یادآوری می کنند. سازمانهایی که
با مشارکت مردم به طور داوطلبانه و مستقل از دولتها شکل گرفته و به دنبال سودآوری
نیستند و دغدغه و اهدافی عامالمنفعه را سرلوحه کارشان قرار داده اند. کمک به
جامعه معلولین یکی از محورهای کارآفرینی اجتماعی است که خوشبختانه بدلیل اعتماد و
حمایت مردمی، وجود نیازمندان قابل توجه و خیرین سرمایه گذاراز جایگاه رفیع و با
اهمیتی برخورداراست.
اما متاسفانه علیرغم پیشرفت علوم اجتماعی، تکنولوژی و فناوری
اطلاعات، همچنان موسسات خیریه به صورت سنتی تاسیس و اداره می شوند. موازی کاریها
در پارهای از موارد چالشهای جدی را بر سر راه موسسات خیریه قرار داده است. اوج نا هماهنگی در اتفاقاتی
مثل زلزله به وضوح مشهود است. اتلاف منابع انسانی و مالی، نبود زیرساختهای
سازمانی و اطلاعاتی و نظارتی، شکلگیری قارچ گونه موسسات خیریه موازی و خاموش شدن
صدای آنان پس ازچندی، فقدان نیازسنجی و عدم شناخت خلأهای موجود در جامعه و .....
افزایش میزان حوادث، بلایای و بحرانهای غیر قابل پیش بینی، عدم
توانایی دولت و مردم در حل و رفع مشکلات آتی، ایجاد فضای رقابتی میان موسسات مردم
نهاد برای ارتقاء سطح فعالیت ها و ارائه خدمات بجای حمایت های جانبدارانه و احساسی
مسوولین، راه اندازی بانک های اطلاعاتی کارآمد از تشکل ها، شفافیت مالی و داشتن
ساز و کار مناسب برای نظارت واقعی بر عملکرد مالی و ... نقش موثر موسسات خیریه را
برای حل معضلات در آینده پر رنگ می کند.
امروزرفع دغدغه های اجتماعی و معضلات جامعه با ساختار دانش
بنیان، کارآفرینی و شیوه های کسب و کار اجتماعی امکان پذیر است. دیگر انجام هیچکدام
از این کارها از عهده یک نفر یا حتی یک نهاد خیریه یا افراد عادی برنمیآید. از اینرو
خانه باران در نظر دارد علاوه بر فعالیت های جاری موسسه، نقش شتابدهنده در حوزه
کارآفرینی اجتماعی با تمرکز بر معلولین طبقه هوشی مرزی را در دستور کار خود قرار
دهد. شتابدهنده ای که میکوشد چالشهای بنگاههای اجتماعی را شناسایی و با برگزاری
همایش و رویدادهای نوآورانه پیوند عرضه وتقاضا را در بخشهای متعدد تاثیر گذار در
جامعه معلولین به انجام برساند. فراخوان ایده ها به سفارش متقاضیان، ارائه و دفاع از ایده و
راه حل توسط افراد مخصوصا معلولین، در صورت جلب نظر خیرین و متقاضیان مشارکت و کمک
به جهت حل و تبدیل چالش ها و تهدیدات معلولین به فرصت های تولید ثروت و دارایی از
جمله اقدامات پیش رو است.
کارآفرینی اجتماعی چیست؟
منظورما از کاربرد اصطلاح کارآفرینی، ارزش آفرینی اجتماعی بجای
اشتغال زایی و درآمدزایی است. فرآیند دنبال کردن راه حل های خلاقانه برای مشارکت
در توانمند سازی افراد کم توان بعنوان یک فرصت و ارزش اجتماعی در قالب مسئله ای
بنام معلولیت، رسالت و استراتژی کارآفرینی محسوب می شود که از طریق نوآوری در
ایجاد مدل کسب و کار موسسات خیریه، ساختار خدمت داوطلبانه به خلق، توسعه و تجاری
سازی خدمت و محصول خیریه به سرانجام خواهد رسید. این ارزش قرار است نیاز، مشکل و
یا خواستی از افراد مرتبط با کم توانان ذهنی جامعه را بدون توجه به منفعت اقتصادی
با اثرگذاری مثبت در جامعه بر طرف نماید.
کارآفرین اجتماعی جذب کننده استعدادها، شیوه های فناورانه
یادگیری عمیق اجتماعی در چرخه حیاتپیشرفت و توانمندسازی، سرمایه گذار و توجه عامه
مردم و انجمن ها برای تشویق به تغییر پایدار در الگوی اجتماعی از طریق مشارکت و
نوعدوستی در فعالیت های غیرانتفاعی برای دستیابی به اهداف اجتماعی است. دارای
ساختار جذاب و دقیقی است که بدلیل تعهد بالای آن، قبل از آن که منتظر فرد دیگری برای
مداخله باشد یا سعی کند تا فرد دیگری را برای پیدا کردن راه حل متقاعد سازد
مستقیما عمل خواهد شد و سپس به دنبال سرمایه گذاران می گردد.
رویکرد و نگاه کارآفرین اجتماعی به خانه باران، علاوه بر تدارک
خدمات اجتماعی مخصوص معلولین، اعتقاد به فعالیت، مشارکت و تعامل کلیه سرمایههای
اجتماعی بصورت غیر مستقیم در خانواده، جامعه و پلتفرم هایی اجتماعی و مجازی است.
که سعی دارد از این طریق سیستمهای موجود را بهبود و وضعیت جدیدی تاسیس نماید.به
طور کلی ، کارآفرینان اجتماعی، ماموریتی برای خلق و نگهداری ارزش های اجتماعی در
خود احساس می کنند و خروجی کار آنها ممکن است در طیف متنوعی از سازمان ها باشد.
امروز در سراسر جهان پدیده کارآفرینی اجتماعی رونق گرفته بطوری
که در اروپا حدود ۵ درصد جمعیت فعال در این زمینه مشغول به کارند. دانشگاه های بزرگی
مانند هاروارد و استنفورد منابع قابل ملاحظه ای را به این امر اختصاص داده و تلاش
خود را برای گسترش برنامه ها، نشریات و بورسیه تحصیلی دراین زمینه افزایش داده اند. به نظر میرسد که
پیوستاری از اهداف اجتماعی در بین اهداف کارآفرینان اجتماعی وجود داشته باشد که در
یک طرف این پیوستار هدف کارآفرینان، خلق منافع و ارزشهای اجتماعی و در سوی دیگر
آن، دستیابی به اهداف اجتماعی قرار دارد. درخاتمه لازم بذکر است هر چند زبان
کارآفرینی اجتماعی تازه و نو است و نسبت به گذشته توجهات بیشتری را به خود جلب
کرده است با این حال موضوع جدیدی نمی باشد. چون مفاهیم مورد بحث
در کارآفرینی اجتماعی همانند خلق ارزش های اجتماعی، مشارکت در فعالیت های
اجتماعی، رفع نیاز های اجتماعی و … سابقه ای دیرینه وهمپای ایجاد تمدن در جوامع بشری دارد. آنچه
امروز کارآفرینی اجتماعی نامیده می شود در گذشته اساس کارهای خیریه ای چون احداث و
راه اندازی بیمارستان ها و یتیم خانه ها بوده است.
کمپین چیست ؟
در حقیقت کمپین ها کارزاری برای کار دسته جمعی در رسانه های
تاثیر گذار به حساب می آیند. گروه هایی که با هدفی خاص شکل گرفته
و بدنبال ایجاد یک کاروان انسانی با تفکراتی همسو و همشکل هستند. کمپین از یک نیاز
و تلاش برای رسیدن به هدفی که آن نیاز را پوشش دهد شروع میشود.وقتی ثمره یک
نیاز، هدف باشد، حرکتی هدفمند آغاز میشود که به طور کلی میتوان این حرکت هدفمند
را کمپین نامید.
از آنجائیکه طراحی ایده خلاقانه توانمندسازی معلولین مرزی و
اجرای انتقال موفق اولین مورد از سوی مدیریت خانه باران سبزوار به همت و کمک
کارآفرینان خیر و نیکوکار این موسسه چالش جدی ما در آینده خواهد بود. از اینرو سعی
داریم باکمک شما و از طریق راه اندازی کمپین من مرزیم بجای صرف هزینه های سنگین برای نگهداری
ومحافظت از معلولین مرزی در آسایشگاه، انرژی و وقت خود را در قالب کارآفرینی
اجتماعی صرف آگاه سازی، آموزش و توانبخشی فرد، خانواده و محیط اطراف فرد معلول
نمائیم. به امید آنکه این تلاشها به خلق ارزشهای اجتماعی واعتماد به مشارکت سازنده
این دسته از افراد جامعه در تولید ثروت و اشتغال بیانجامد.